Βία στη βία..ποιανού;

Σπάω την αποχή μηνών από το γράψιμο, με αφορμή την κακοποίηση των φερόμενων ως τρομοκρατών, που συνελήφθησαν από την αστυνομία στο Βελβεντό (f..k you life..) Κοζάνης. Θα τοποθετήσω την υπερβολική χρήση βίας σε ένα γενικότερο πλαίσιο βιαιολαγνείας που έχουμε σαν κενωνία, με άλλα λόγια θα πω ότι έχει ξαναειπωθεί και θα το παίξω έξυπνος.

Κατ' αρχήν, όσον αφορά το περιστατικό, ας το πάμε θεσμικά και by the book, που λέμε και στο Σιδηρόκαστρο. Οι αστυνομικοί δεν είχαν κανένα δικαίωμα, και πολύ περισσότερο καμιά ιερή υποχρέωση που απορρέει από την ευθύνη τους για υπεράσπιση του Συντάγματος και των νόμων, να κάνουν μπλε μαρέν τους κατηγορούμενους. Τους έπιασες; Χειροπέδες και μέσα, να δικαστούν και να τους επιβληθεί ποινή, η δουλειά σου σαν αστυνομικός είναι μέχρι εκεί. Αλλιώς, γίνεσαι ακριβώς όπως ο κάθε τρομοκράτης, δηλαδή αυτόκλητος υπερασπιστής μιας κοινωνίας, που σου ζήτησε να κάνεις ένα και έκανες δεκαπέντε.

Σε ότι αφορά τους κατηγορούμενους, ο ένας εκ των συλληφθέντων, Ν. Ρωμανός, έθεσε το ζήτημα στη δική του διάσταση. Ο ξυλοδαρμός του είναι απλά αποτέλεσμα του ακήρυχτου, κατά τ' άλλα, πολέμου που έχουν ξεκινήσει ενάντια του συστήματος, γι' αυτό και μάλλον δεν υποβάλλει μήνυση κατά των αστυνομικών. Προφανώς όταν αρματωνόταν το καλάσνικοφ, το είχε δεχτεί σαν πιθανότητα, ένας πόλεμος άλλωστε δε γίνεται με βρισιές ή άσεμνες χειρονομίες. Τα υπόλοιπα που ακούγονται, όπως το ότι οι γονείς του δεν είχαν ιδέα το ότι ο γιος τους κυκλοφορούσε με πολεμικό όπλο και τους έπιασε η έννοια κατόπιν εορτής, ότι οι κατηγορούμενοι ήταν οπλισμένοι και έτοιμοι για όλα, ότι δολοφόνησαν έναν ταξιτζή στην Πάρο κλπ είναι απλά υποσημειώσεις ενός περιστατικού, το οποίο σε λίγες μέρες θα περάσει στο κοινωνικό ασυνείδητο με ταχύτητα αφρικανού μετανάστη με μπόγο στην πλάτη.

Το ζήτημα είναι άλλο. Είναι η αιώνια ερώτηση για τη βία, τι είναι αυτό που την προκαλεί και τη δικαιολογεί, τουλάχιστον στο Ελλαδιστάν. Πραγματικά μπορώ να φανταστώ πολλούς λόγους για τους οποίους ένας μορφωμένος, αλλά ακαλλιέργητος εικοσάχρονος παίρνει το καλάσνικοφ και κάνει επανάσταση. Ή ένας αστυνομικός θεωρεί πως η ποινική καταδίκη δεν επαρκεί για να “σωφρονίσει” τον κατηγορούμενο. Ή ένας ακροδεξιός θέλει να κολυμπήσει στο αίμα απίστων, δοξάζοντας την Ελλάδα for ever. Ψάχναμε και ψάχνουμε ιδεολογικά καλύμματα, για να εκφράσουμε τη βία που έχουμε μέσα μας. Ο αστυνομικός που βαράει χωρίς έλεος, έχει ως πρόφαση την επιβολή της τάξης και του νόμου, ο αναρχικός την κοινωνία που ονειρεύεται, ο ακροδεξιός την καθαρότητα της ελληνικής φυλής από τον κίνδυνο της αραπιάς και ο γαύρος ή ο βάζελος το μεγαλείο της Ποδοσφαιρικής Ανώνυμης Εταιρείας που διάλεξε να υποστηρίζει, με αντικειμενικά κριτήρια. Όλα είναι θέμα εξωτερίκευσης μιας κρυμμένης βίας, ο ιδεολογικός μανδύας με τον οποίο θα ντυθεί αυτή και θα βγει προς τα έξω, διαφέρει κατά περίπτωση από μερικές θέσεις στο μηχανογραφικό (το αν θα περάσεις στη Σχολή Αστυφυλάκων ή στο Τ.Ε.Ι. Ιχθυοκαλλιέργειας π.χ. και ως συνέπεια τις παρέες που θα κάνεις), το πόσες φάπες έτρωγες μικρός κ.ο.κ. Και δεν είναι τυχαίο που η συντριπτική πλειοψηφία των κατηγορούμενων για βία είναι μικρής σχετικά ηλικίας, ανεξάρτητα από το που ανήκουν. Γιατί τι θέλει η βία για να εκφραστεί άλλωστε; Μια ιδεολογική κάλυψη και έναν άνθρωπο με μηδέν ή, ακόμα χειρότερα, κατασκευασμένη κρίση. Και δεν υπάρχει πιο πρόσφορο έδαφος γι' αυτή, από τις νεαρές ηλικίες, που τείνουν να φανατίζονται μέχρι και με τα πόκεμον.

Υπάρχουν λόγοι που οδηγούν στη δημιουργία βίαιης συμπεριφοράς; Εννοείται, έχουν γραφεί και ειπωθεί καλύτερα από ένα σωρό επιστήμονες του είδους. Φόβος και αβεβαιότητα για το αύριο, έλλειψη αξιών, οικονομική ανέχεια, ανεργία, παιδικά βιώματα, οργή, ανασφάλεια. Το καθήκον μας σαν κοινωνία είναι να εξαλείψουμε αυτούς τους λόγους και όχι να καταστέλλουμε τα αποτελέσματα της. Όσους τρομοκράτες και να φυλακίσεις, όσους αστυνομικούς και να αποτάξεις, όσα αυγά φιδιού κι αν σπάσεις, από τη στιγμή που υπάρχουν λόγοι για τους οποίους κάποιος θα κυοφορεί το έμβρυο της βίας, πάντα θα υπάρχει ο καλοθελητής που θα προσφερθεί να το υιοθετήσει μετά τη γέννα.